รายงานถอดบทเรียน ชุมชนบ้านม้าร้อง ต.พงศ์ประศาสน์ อ.บางสะพาน จ.ประจวบคีรีขันธ์

          “สถาบันลูกโลกสีเขียว” มีพันธกิจสร้างเครือข่ายอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ผ่านการสนับสนุน ให้กำลังใจและยกย่องบุคคล ชุมชน และกลุ่มเยาวชน ที่ได้ดูแลรักษาทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน สามารถสร้างประโยชน์แก่ชุมชนและสังคมได้อย่างแท้จริง ด้วยการมอบ “รางวัลลูกโลกสีเขียว” รวม 807 ผลงาน ตั้งแต่ปี 2542 จนถึงปัจจุบัน

          เพื่อยืนยันคุณค่าองค์ความรู้ ภูมิปัญญาของผลงานรางวัลฯ ที่สามารถเป็นแบบอย่างที่ดีให้กับชุมชนอื่นได้นำไปประยุกต์ ต่อยอด ขยายผลให้เกิดความสำเร็จในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ ดิน น้ำ ป่า อย่างยั่งยืนต่อไป สถาบันฯ จึงได้ถอดบทเรียนความสำเร็จของชุมชนผลงานรางวัลฯ และเผยแพร่ไปยังเครือข่ายลูกโลก   สีเขียว และสื่อสาธารณะต่างๆ ตั้งแต่ปี 2563 เป็นต้นมา นอกจากนี้สถาบันฯ ยังเห็นความสำคัญของการพัฒนาศักยภาพคณะกรรมการภาค รางวัลลูกโลกสีเขียว ในการสรรหาผลงานรางวัลฯ เพื่อเข้าสู่กระบวนการพิจารณา ที่สะท้อนคุณค่าการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ โดยนอกจากความรู้ความเข้าใจตามกรอบเกณฑ์พิจารณารางวัลฯ แล้ว ควรได้พัฒนาทักษะในการรวบรวมข้อมูลชุมชนให้ครบถ้วน สมบูรณ์ ครอบคลุมมิตินิเวศ ประวัติศาสตร์ สังคม และเศรษฐกิจ รวมถึงการสะท้อนจุดเด่นคุณค่าของผลงานให้เป็นที่ประจักษ์

          ในปี 2566 สถาบันฯ ร่วมกับคณะกรรมการภาค รางวัลลูกโลกสีเขียว ภาคกลาง-ตะวันตก ดำเนินการจัดการความรู้ชุมชนบ้านม้าร้อง ต.พงศ์ประศาสน์ อ.บางสะพาน จ.ประจวบคีรีขันธ์ โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อรวบรวมข้อมูลชุมชน และพัฒนาผลงานเข้าสู่กระบวนการงานรางวัล ซึ่งจากการจัดการความรู้ชุมชนบ้าน
ม้าร้อง สะท้อนมิติต่าง ๆ ดังนี้     

          1. พื้นที่ชุมชนบ้านม้าร้อง จัดการทรัพยากรธรรมชาติในพื้นที่แบ่งออกเป็น 3 ส่วนหลัก ประกอบด้วย ป่าชุมชนบริเวณเขาม้าร้อง สวนป่า และพื้นที่สวน/เกษตร

          2. ประชากรส่วนใหญ่เป็นคนในพื้นที่ ประกอบอาชีพเกษตรกรรม ต้องเผชิญกับความผันผวนของราคาผลผลิต ตามกลไกตลาด ส่งผลให้มีรายได้ไม่แน่นอน

          3. สภาผู้นำชุมชนบ้านม้าร้องเป็นเครื่องมือสร้างการมีส่วนร่วม และขับเคลื่อนการพัฒนาชุมชน ซึ่งชุมชนม้าร้องได้ไปเรียนรู้และศึกษาดูงานแล้วนำมาดำเนินการ

          4. ความเป็นอยู่ของชุมชนบ้านม้าร้องมีความพอเพียง พออยู่พอกิน จากทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่ และยังมีรายได้เพิ่มเติมจากการพัฒนาการท่องเที่ยว การจัดการป่า การทำเกษตรอินทรีย์ ป่าครอบครัว

          ในอนาคต ชุมชนเตรียมการจัดทำฐานข้อมูลทรัพยากรธรรมชาติในชุมชน ชื่อชนิดพันธุ์ไม้ พันธุ์สัตว์ ในป่าชุมชนและสวนป่า การพัฒนาเส้นทางศึกษาธรรมชาติ เรียนรู้พืชพรรณท้องถิ่น และสมุนไพรในสวนป่า  ทั้งนี้ จะดำเนินการพัฒนาและปรับปรุงแผนรับมือภัยพิบัติเพิ่มเติมให้ครอบคลุมเรื่องภัยแล้ง วาตภัย อุทกภัยและไฟป่าที่มีแนวโน้มเกิดรุนแรงขึ้นจากภาวะโลกรวน หรือการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ