ป่าปอบิด เรียนรู้วิถีรักษ์ป่า

บ้านแก่งทุ่งและบ้านป่าปอบิดในจังหวัดพิษณุโลกเป็นหย่อมบ้านที่ตั้งอยู่บนเนินหุบเขาเรียนรู้เรื่องผลกระทบจากการใช้ทรัพยากรป่าอย่างไม่เหมาะสมจากชุมชนรอบข้าง จึงหาทางป้องกันและทำมาตลอด 20 ปี ทั้งการจัดการน้ำโดยทำประปาภูเขา ทุกครอบครัวลงขันเป็นค่าบำรุงรักษาระบบประปาทุกเดือน มีการแบ่งพื้นที่ราบสำหรับทำนา พื้นที่ดอนไว้ทำสวน พื้นที่เชิงเขาสำหรับทำไร่ มีช่วงเวลาปิดป่าทุกปีเพื่อให้หน่อไม้ซึ่งเป้นพืชเศรษฐกิจของหมู่บ้านได้ขยายพันธุ์ รวมถึงการอนุรักษ์ป่าและสัตว์ป่าบนฐานวัฒนธรรมประเพณีชุมชน

ทุกวันที่ 20 เมษายนของทุกปี ชาวบ้านจำพิธีสืบชะตาหมู่บ้าน ซ่อมแซมฝายกั้นน้ำ ลงแขกทำนา และปลูกต้นไม้เพิ่ม นอกจากนั้นยังมีพิธีกรรมบวชป่าและบวชแม่น้ำ

ผลจากการอนุรักษ์ป่าและลำน้ำทำให้ชุมชนทั้งสองแห่งนี้มีแหล่งอาหารที่อุดมสมบูรณ์ ได้ใช้น้ำจากป่าเพื่อทำนา เลี้ยงสัตว์น้ำ และเป็นแหล่งน้ำเพื่อการบริโภคเรื่อยมา

ชมการจัดการป่าต้นน้ำโดยชุมชน
ป่าชุมชนบ้านแก่งทุ่งและบ้านป่าปอบิดนับเป็นการจัดการป่าต้นน้ำโดยชุมชนที่ประสบความสำเร็จอย่างสูง ป่าปอบิดมีเนื้อที่ประมาณ 5,000 ไร่ อยู่ในเขตหุบเขาระหว่างอุทยานแห่งชาติภูหินร่องกล้ากับอุทยานแห่งชาติภูสวนทราย เป็นป่าต้นน้ำที่มีน้ำตกน้ำปุ่มใหญ่และน้ำปุ่มเล็ก มีตาน้ำประมาณเจ็ดสายที่กลายเป็นสายน้ำหล่อเลี้ยงผู้คนจนไปออกที่แม่น้ำแควน้อย

ตลอดเวลาที่ผ่านมาชาวบ้านแก่งทุ่งและบ้านป่าปอบิดได้วางระบบจัดการทรัพยากรธรรมชาติอย่างดี โดยจัดชั้นการใช้ประโยชน์ที่ดินตามความเหมาะสมของพื้นที่ พื้นที่บนภูเขาเก็บรักษาไว้เป็นป่าอนุรักษ์ ส่วนพื้นที่เชิงเขาลงมาจัดเป็นพื้นที่เกษตรกรรมในรูปแบบต่างๆ สำหรับรอบหมู่บ้านซึ่งเป็นป่าต้นน้ำ ชาวบ้านจะช่วยกันดูแลไว้เป็นแหล่งอาหาร โดยเฉพาะเป็นแหล่งหน่อไม้และเห็ดตามฤดูกาล ทั้งยังกั้นแหล่งน้ำเพื่อผันเป็นประปาภูเขา