การศึกษาดูงานการจัดการและการสร้างรายได้จากสวนสมรม กรณีศึกษา พื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าฮาลา-บาลา อ.แว้ง จ.นราธิวาส

          ในปี 2566 สถาบันฯ ได้รับความอนุเคราะห์จากคณะกรรมการภาค รางวัลลูกโลกสีเขียว ดำเนินการร่วมกับสถาบันฯ ในการถอดบทเรียนความสำเร็จของชุมชนผลงานรางวัลฯ ที่โดดเด่น โดยภาคใต้ได้พิจารณาการศึกษาดูงานในประเด็นการจัดการ และการสร้างรายได้จากสวนสมรม ในพื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าฮาลา-บาลา  อ.แว้ง จ.นราธิวาส ซึ่งเกี่ยวข้องกับกลุ่มเยาวชนรักษ์ป่าบาลา โรงเรียนเทพประทาน (บ้านเจ๊ะเด็ง) ผลงานรางวัลฯ ประเภทกลุ่มเยาวชน ครั้งที่ 10 ปี 2551 เป็นพื้นที่กรณีศึกษา (ชุมชนต้นแบบ)

          สวนสมรม เป็นภูมิปัญญาท้องถิ่นในอดีตของภาคใต้ที่ปลูกไม้ผล ไม้ดอก ไม้ประดับ พืชผัก พืชสมุนไพรในพื้นที่เดียวกัน โดยไม่ทำลายพืชดั้งเดิมที่มีอยู่ ทำให้พืชได้พึ่งพาอาศัยกันเองตามธรรมชาติ นอกจากนี้ ยังช่วยอนุรักษ์ความหลากหลายของพืชในท้องถิ่น เกษตรกรได้รับผลผลิตที่หลากหลาย ทำให้มีกินมีใช้ และมีสุขภาพดี ไม่ต้องเสียค่ายารักษาโรค และมีสิ่งแวดล้อมที่ดี

การจัดเวทีศึกษาดูงานการจัดการและการสร้างรายได้จากสวนสมรม ในพื้นที่เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าฮาลา-บาลานั้น มีชุมชนเครือข่ายลูกโลกสีเขียวภาคใต้ (ชุมชนเป้าหมาย) เข้าร่วม ดังนี้

1. ชุมชนบ้านทุ่งตะเซะ จ.ตรัง (รางวัลลูกโลกสีเขียว ประเภทชุมชน ครั้งที่ 2 ปี 2543) และเครือข่าย จ.ตรัง

2. ชุมชนบ้านโคกเมือง จ.สงขลา (รางวัลลูกโลกสีเขียว ประเภทชุมชน ครั้งที่ 13 ปี 2554 และ    ประเภทสิปปนนท์ เกตุทัต รางวัลแห่งความยั่งยืน ครั้งที่ 18 ปี 2561)

3. ชุมชนบ้านปะแต จ.ยะลา (เครือข่ายรางวัลลูกโลกสีเขียว)

4. ชุมชนบ้านบางเหรียง จ.พังงา (เครือข่ายรางวัลลูกโลกสีเขียว)

ซึ่งแต่ละชุมชนมีความสนใจ และได้นำความรู้มาจัดทำเป็นแผนการดำเนินงานในแปลงเกษตรของตนเอง เพื่อช่วยสร้างความมั่นคงทางอาหาร และเสริมรายได้จากพืชเศรษฐกิจต่อไป